Τι είναι ο όζος του θυρεοειδούς αδένα;

Με τον όρο όζος αναφερόμαστε σε μια διαταραχή της φυσιολογικής αρχιτεκτονικής  του θυρεοειδούς αδένα, η οποία διακρίνεται από το περιβάλλον παρέγχυμα κατά την κλινική εξέταση ή τις απεικονιστικές εξετάσεις. Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των θυρεοειδικών όζων είναι καλοήθεις, ένα μικρό ποσοστό αυτών υποκρύπτουν καρκίνο του θυρεοειδούς. Εξαιτίας αυτής της πιθανότητας, η διαγνωστική προσέγγιση ενός όζου στοχεύει στον αποκλεισμό μιας πιθανής κακοήθειας στον θυρεοειδή.

  Ποια είναι τα συμπτώματα των όζων του θυρεοειδούς;

 Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι ασυμπτωματικοί. Συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία κατά την διάρκεια μιας ιατρικής εξέτασης ή από τον ίδιο τον ασθενή όταν κοιτάζεται στον καθρέπτη. Εάν ο όζος υπερλειτουργεί και παράγει μεγάλη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, τότε ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού (ταχυπαλμία, απώλεια σωματικού βάρους, εφιδρώσεις, νευρικότητα, τρόμο κ.α.). Μερικοί ασθενείς σπανιότερα μπορεί να παραπονεθούν για πόνο στον λαιμό, δυσκολία στην κατάποση, δύσπνοια και βράγχος φωνής. 

  Ποια είναι τα αίτια των όζων του θυρεοειδούς;

 Οι θυρεοειδικοί όζοι αποτελούν ένα από τα συχνότερα ενδοκρινολογικά προβλήματα. Αν και ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι η σημαντικότερη αιτία, ευτυχώς αυτό συμβαίνει σε λιγότερο από 10% των περιπτώσεων. Δηλαδή 9 στους 10 όζους είναι καλοήθεις, με τους συχνότερους από αυτούς να είναι κολλοειδείς όζοι και θυλακιώδη αδενώματα. Όζους επίσης, μπορεί να εμφανίσουν και οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό, ιδίως αν το αίτιο είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Hashimoto).

 Ποια είναι η διαγνωστική προσέγγιση των όζων του θυρεοειδούς;

 Αρχικά θα πρέπει να λαμβάνεται ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και να πραγματοποιείται μια πλήρης φυσική εξέταση. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία τα οποία αυξάνουν την πιθανότητα ένας όζος να είναι κακοήθης. Τέτοια είναι :

Ιστορικό ακτινοβολίας στην κεφαλή ή τον τράχηλο

Οικογενειακό ιστορικό καρκινώματος του θυρεοειδούς

Το άρρεν φύλο       

 Ηλικία μικρότερη των 14 ετών ή μεγαλύτερη των 70 ετών

 Η ταχεία αύξηση του μεγέθους του όζου

 Η διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων

 Συμπτώματα από γειτονικά όργανα (τραχεία, οισοφάγος)

 Ο αρχικός έλεγχος συμπληρώνεται συνήθως με προσδιορισμό στο αίμα των θυρεοειδικών ορμονών και ειδικότερες εξετάσεις, όπως είναι το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς, το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς και η βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA).

Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς είναι μία απλή και ευαίσθητη μέθοδος που βοηθάει στην εκτίμηση του ακριβούς μεγέθους του όζου, της σύστασης του (συμπαγής ή κυστικός) καθώς και στο εάν είναι ένας ή περισσότεροι.

Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς πραγματοποιείται με την χορήγηση μιας μικρής δόσης ραδιενεργού ουσίας και μας δίνει πληροφορίες σχετικά με την λειτουργικότητα του όζου. Οι όζοι διακρίνονται έτσι σε αυτόνομους (θερμούς) και σε μη λειτουργικούς (ψυχρούς).

Η βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA) του όζου πραγματοποιείται με την χρήση μιας πολύ λεπτής βελόνας και με τοπική αναισθησία αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Είναι μια απλή διαδικασία, δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία και ο ασθενής επιστρέφει σπίτι αμέσως μετά.

 Ποια είναι η θεραπεία των όζων του θυρεοειδούς;

 Στις περιπτώσεις εκείνες που ο όζος βρεθεί να είναι κακοήθης, η θεραπεία είναι η θυρεοειδεκτομή ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις, οι όζοι εκείνοι που  δεν αφαιρούνται, πρέπει να είναι υπό στενή παρακολούθηση, τόσο κλινικά όσο και απεικονιστικά. Υπό προϋποθέσεις, μπορεί να δοκιμαστεί και η χορήγηση θυροξίνης με στόχο τη μείωση του μεγέθους των όζων. Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι σε κάθε περίπτωση απαιτείται εξατομικευμένη προσέγγιση από τον θεράποντα ιατρό.